Cây lúa thế giới: Xã nông thôn mới Định Hòa - huyện Gò Quao

1-Xã Định Hòa (huyện Gò Quao – tỉnh Kiên Giang).

Người dân tộc Khơ me sinh hoạt văn nghệ ở xã Định Hòa

1-A- Thông tin vắn tắt về địa phương

-Đại diện cho khu vực Miền tây Nam Bộ

-Là 1 trong 11 đơn vị hành chính của huyện Gò Quao-tỉnh Kiên Giang.

-Đặc trưng: Là một xã đồng bằng khu vực Miền Tây Nam Bộ với nhiều đồng bào dân tộc Khmer sinh sống.

-Vị trí: nằm ở phía Bắc huyện Gò Quao, có 7,5 km của quốc lộ 61 đi qua, cách Thị trấn Gò Quao khoảng 15 km và cách Thành phố Rạch Giá khoảng 35 km.

-Ranh giới: phía Đông giáp xã Định An (huyện Gò Quao); phía Tây giáp xã Long Thạnh (huyện Giồng Riềng); phía Nam giáp xã Thuỷ Liễu, thị trấn Gò Quao (huyện Gò Quao); phía Bắc giáp xã Vĩnh Thạnh (huyện Giồng Riềng).

-Diện tích tự nhiên: 5.519, 02 ha.

-Diện tích đất nông nghiệp: 3.781 ha (73,8% đất tự nhiên).

-Địa hình: Xã chia làm 2 vùng rõ rệt, phía Bắc quốc lộ 61 nước ngọt quanh năm bị ngập, lũ bắt đầu từ đầu tháng 10 hàng năm, với thời gian ngập kéo dài 1,5 tháng, phía Nam quốc lộ 61 thường bị ảnh hưởng phèn mặn.

-Số hộ: 3.551 hộ.

-Dân số (2010): 17.055 người , trong đó dân tộc Khmer: 63,8%.

-Nguồn kinh tế chính: sản xuất nông nghiệp, chủ yếu là độc canh cây lúa.

-Số Ấp: 10, số Tổ tự quản: 94.

-Toàn xã có 04 chùa Phật giáo Nam tông và 01 chùa Phật giáo Bắc tông, đa số dân cư theo đạo phật và sinh hoạt văn hoá ở các chùa.

-Xã Định Hoà có truyền thống cách mạng, qua 2 cuộc kháng chiến, toàn xã có 94 liệt sỹ, 42 thương binh, 92 gia đình liệt sỹ, 55 hộ có công với cách mạng. Truyền thống đó tiếp tục phát huy trong công cuộc xây dựng quê hương và xây dựng NTM.

*Thực trạng trước khi thực hiện xây dựng NTM ở xã Định Hòa

-Đến tháng 6/2009 xã có dân số 16.977 người, hàng năm sản xuất hai vụ lúa với sản lượng bình quân 10,8 tấn/ha/năm.

-Thu nhập bình quân đầu người là 10,2 triệu đồng/người/năm.

-Tăng trưởng kinh tế hàng năm đạt 11%.

-Cơ cấu kinh tế gồm nông nghiệp: 57%, thương mại-dịch vụ: 30,5%, tiểu thủ công nghiệp:12%.

-Hộ nghèo trên địa bàn xã là 521 hộ, chiếm 14,67%.

+Thuận lợi:

-Là xã điểm xây dựng NTM của TW và của tỉnh nên được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo của các cấp Ủy Đảng, Chính quyền, các ban ngành, đoàn thể và dược sự đầu tư và hổ trợ của các ngành chức năng để xã nhanh chóng hoàn thành các tiêu chí NTM do TW đề ra.

-Xã có lợi thế trong giao lưu phát triển kinh tế, văn hoá xã hội với các xã trong huyện và các vùng lân cận.

-Xã có truyền thống cách mạng, nhân dân cần cù, siêng năng.

+Khó khăn:

-Là một xã đặc biệt khó khăn, thuộc Chương trình 135 của Chính phủ.

-Thu nhập chính của xã từ nghề nông, chủ yếu là từ độc canh cây lúa. Ngành nghề chưa phát triển.

-Sản xuất nông nghiệp còn lệ thuộc nhiều vào thiên nhiên, dể ảnh hưởng thiên tai.

-Xã có nhiều dân tộc đồng bào Khmer (trên 63,5%), có trình độ văn hóa và KH-KT còn thấp.

1-B-Kết quả thực hiện xây dựng NTM ở Xã Định Hòa từ năm 2009 đến cuối năm 2011

+Trước khi thực hiện thí điểm mô hình xây dựng NTM, xã Định Hòa chỉ đạt 3/19 tiêu chí (Hình thức sản xuất, Y tế, An ninh trật tự xã hội).

+Đến cuối năm 2011 xã đã đạt 11/19 tiêu chí đạt NTM (Quy hoạch, Thủy lợi, Điện, Bưu điện, Hộ nghèo, Hình thức tổ chức sản xuất, Giáo dục, Y tế, Văn hóa, Hệ thống chính trị, An ninh trật tự).

+Kết quả thực hiện 19 tiêu chí đến cuối năm 2011 củ xã Định Hòa:

-Tiêu chí 1: Quy hoạch và thực hiện quy hoạch: đạt 100 % (năm 2011)

-Tiêu chí 2: Giao thông: Chưa đạt

-Tiêu chí 3: Thủy lợi: đạt 100 % (năm 2011).

-Tiêu chí 4: Điện: đạt 100 % (năm 2011).

-Tiêu chí 5: Trường học: Chưa đạt

-Tiêu chí 6: Cơ sở vật chất văn hóa: Chưa đạt

-Tiêu chí 7: Chợ nông thôn: Chưa đạt

-Tiêu chí 8: Bưu điện: đạt100 % (năm 2011).

-Tiêu chí 9: Nhà ở dân cư: Chưa đạt

-Tiêu chí 10: Thu nhập: Chưa đạt

-Tiêu chí 11: Hộ nghèo: đạt 100 % (năm 2011)

-Tiêu chí 12: Cơ cấu lao động: Chưa đạt

-Tiêu chí 13: Hình thức tổ chức sản xuất: đạt 100 % (năm 2011).

-Tiêu chí 14: Giáo dục: đạt100 %

-Tiêu chí 15: Y tế: đạt 100 % (6/2009).

-Tiêu chí 16: Văn hóa: đạt 100 % (năm 2011).

-Tiêu chí 17: Môi trường: Chưa đạt

-Tiêu chí 18: Hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh: đạt100% (năm 2011)

-Tiêu chí 19: An ninh, trật tự xã hội được giữ vững: đạt100% (6/2009)

+TỔNG SỐ TIÊU CHÍ ĐÃ ĐẠT 100%: 11/19

+TỔNG SỐ TIÊU CHÍ CHƯA ĐẠT: 8/19.

-Các tiêu chí còn lại phấn đấu hoàn thành trong năm 2012:

-Tiêu chí 2: Giao thông: Chưa đạt

-Tiêu chí 5: Trường học: Chưa đạt

-Tiêu chí 6: Cơ sở vật chất văn hóa: Chưa đạt

-Tiêu chí 7: Chợ nông thôn: Chưa đạt

-Tiêu chí 9: Nhà ở dân cư: Chưa đạt

-Tiêu chí 10: Thu nhập: Chưa đạt

-Tiêu chí 17: Môi trường: Chưa đạt

-Các tiêu chí phấn đấu hoàn thành trong năm 2013:

-Tiêu chí 12: Cơ cấu lao động: Chưa đạt

Nguồn: Tham khảo Báo cáo tổng kết của Chủ Tịch nước Trương Tấn Sang

Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình thí điểm xây dựng 11 xã NTM Trung Ương.

http://www.baomoi.com/Chuong-trinh-xay-dung-thi-%C4%91iem-mo-hinh-nong-thon-moi--Nhung-ket-qua-buoc-%C4%91au-va-mot-so-kinh-nghiem-rut-ra-tu-thuc-tien/144/8101749.epi

1-C-Các bài học kinh nghiệm về xây dựng NTM từ Xã Định Hòa

1-Bài học từ sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, chính quyền, đoàn thể và sự đồng thuận trong nhân dân:

Về bài học này, đ/c Đào Văn Lẹ - Bí Thư Đảng ủy xã, cho biết:

“Xã có lợi thế trong giao lưu phát triển kinh tế, văn hoá xã hội với các xã trong huyện và các vùng lân cận. Được chọn xây dựng xã điểm nông thôn mới vừa là vinh dự, tự hào nhưng trách nhiệm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân toàn xã cũng hết sức nặng nề.

Để đạt được những kết quả xây dựng NTM đó, Đảng bộ, chính quyền, đoàn thể và nhân dân xã Định Hòa đã đoàn kết vượt qua nhiều khó khăn, sự nỗ lực quyết tâm, nêu cao ý thức tự lực tự cường, biết phát huy những thuận lợi trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Với những gì đã và đang thực hiện, có thể khẳng định, Định Hòa đã có sự đổi thay rất lớn từ một đề án hợp lòng dân”.

2-Bài học từ sự tranh thủ tiếp nhận sự hổ trợ của cấp trên và linh động, sáng tạo vận dụng ở địa phương:

Về bài học này, đ/c Đào Văn Lẹ - Bí Thư Đảng ủy xã, cho biết:

“Để đạt được những thành tích trên cũng là nhờ có sự quan tâm của các Ban ngành trong huyện và tỉnh, Ban lãnh đạo xã đã phát huy hết vai trò và nhiệm vụ của mình, đưa ra những kế hoạch cụ thể, được nhân dân đồng tình ủng hộ nên mọi chỉ tiêu của xã đưa ra đều đạt kết quả tốt, từ đó mà các chương trình, kế hoạch ngày càng đạt hiệu quả cao. Trong 19 tiêu chí Trung ương đưa ra, xã Ðịnh Hòa đã hoàn thành 11/19 Tiêu chí xã nông thôn mới và đang phấn đấu hoàn thành những tiêu chí còn lại trước năm 2015”.

3-Bài học về sự tác động có tính đột phá và mũi nhọn của Ngành Khoa học-Công nghệ

Theo TS. Nguyễn Xuân Niệm-PGĐ. Sở KH&CN KG cho biết:

Do xã NTM Định Hòa đa số người dân sống bằng nghề sản xuất nông nghiệp, vì vậy trong thời gian qua các tiến bộ KH&CN được áp dụng liên quan đến sản xuất nông nghiệp và đời sống nông thôn nên tác động trực tiếp vào các tiêu chí 10 (thu nhập), 11 (hộ nghèo), 13 (hình thức tổ chức sản xuất), 16 (văn hóa) và 17 (môi trường).

Sự tác động của các cơ quan Khoa học-kỹ thuật TW và địa phương như: dự án cấp nhà nước (thuộc chương trình NTMN, do Bộ KH&CN tài trợ), bên cạnh đó có sự tham gia, hỗ trợ của Sở KH&CN, Sở NN&PTNT, các doanh nghiệp về quảng bá, hội thảo và trình diễn thành tựu KH&CN đến với nông dân, từ đó thúc đẩy nhanh hơn để hoàn thành các Tiêu chí NTM và thúc đẩy nhanh chóng các tiêu chí cần thời gian lâu dài…

1-D-Kết luận và kiến nghị các giải pháp để hoàn thành các Tiêu chí còn lại của xã Định Hòa.

+Kết luận:

Xây dựng NTM là chủ trương lớn để phát triển KT-XH, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn; là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của cả hệ thống chính trị. Đây còn là cuộc vận động rộng rãi, thu hút các nguồn lực trong toàn xã hội cùng tham gia; trong đó cấp ủy Đảng và chính quyền cơ sở đóng vai trò lãnh đạo, điều hành, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể có nhiệm vụ tuyên truyền, vận động; nông dân vừa là chủ thể thực hiện vừa là đối tượng thụ hưởng thành quả đạt được. Được tiến hành đồng loạt, kế thừa và lồng ghép với các chương trình, dự án và các cuộc vận động khác. Phương châm thực hiện là dựa vào nội lực cộng đồng dân cư là chính, có sự hỗ trợ một phần từ ngân sách Nhà nước; khuyến khích các thành phần kinh tế cùng tham gia.

Đối với xã điểm TW xây dựng NTM Định Hòa là một xã nông nghiệp vùng sâu, độc canh cây lúa là chủ yếu, đất hẹp, người đông, thiên nhiên không thuận lợi, nhiều đồng bào dân tộc sinh sống nên việc hoàn thành các Tiêu chí NTM theo tiêu chuẩn TW là một quá trình khó khăn, gian khổ. Tuy số tiêu chí đạt được còn thấp so với các xã điểm xây dựng NTM của TW khác nhưng thành quả đã đạt được 11/19 Tiêu chí cho đến cuối năm 2011 là một sự quyết tâm của toàn bộ Hệ thống chính trị và nhân dân Xã Định Hòa.

+Kiến nghị:

TS. Nguyễn Xuân Niệm-PGĐ Sở KH&CN KG kiến nghị về áp dụng các đề tài, dự án và các giải pháp KH&CN dể đạt một số tiêu chí còn lại của xã Định Hòa như sau:

“Nhìn chung, cốt lõi đã và sẽ thành công ở xã Định Hòa là vấn đề tác động các tiến bộ KH&CN để nâng cao thêm thu nhập của nông dân, từ lợi nhuận do sản xuất phát triển nhân dân sẽ đóp góp tiền của nhiều hơn vào các công trình xây dựng NTM.

Đặc biệt, vùng trồng lúa, nên đẩy nhanh áp dụng tiến bộ ‘công nghiệp hóa vào trong sản xuất’ kết hợp thực hiện quy trình của‘3 giảm-3 tăng’, cánh đồng ‘1 phải -5 giảm’, ‘cánh đồng 4 tốt’, ‘cánh đồng mẫu lớn’.

Vùng chăn nuôi nên đẩy nhanh áp dụng tiến bộ ‘cá trong ao vèo; heo nái sinh thái; bò HPI; nuôi gà, vịt an toàn sinh học’; Vùng có nhiều nông nhàn nên đẩy nhanh áp dụng tiến bộ ‘các loại nấm ăn và dược liệu’; rau-màu an toàn vệ sinh thực phẩm;…

Các ứng dụng thực tế này không chỉ riêng của xã điểm NTM TW Định Hòa mà còn có thể áp dụng cho tất cả các xã xây dựng NTM khác ở ĐBSCL.

Trong 8 tiêu chí chưa đạt còn lại của xã NTM Định Hòa thì tiến bộ KH&CN có khả năng tác động trực tiếp vào các tiêu chí 2, 10 và 17, bằng các giải pháp như sau:

-Với Tiêu chí 2: Áp dụng kết quả đề tài cấp tỉnh ‘Nghiên cứu và ứng dụng phương pháp hoá điện bằng hoá phẩm VISS, gia cố ổn định đất xây dựng đường giao thông nông thôn - Kiên Giang’. Đã nghiệm thu 2006. Liên hệ Phòng Quản lý Khoa học (Sở KH&CN Kiên Giang) để nhận kết quả đề tài đã nghiệm thu này. Khi thực hiện cần phối hợp với Sở Giao thông vận tải.

-Với Tiêu chí 10: Áp dụng hài hòa 17 dự án, đề tài, mô hình tùy theo ấp, xã địa phương. Khi áp dụng cần phối hợp với các cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương và Phòng Quản lý Khoa học để nhận sự tư vấn và hỗ trợ khi thực hiện.

- Về Tiêu chí 17: Thực hiện đề tài cấp tỉnh ‘Đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt tại các xã nông thôn mới’. Đề tài mới đưa vào danh mục 2013. Cần phối hợp liên hệ với Chi cục BVMT Kiên Giang, cơ quan chủ trì thực hiện và Sở KH&CN Kiên Giang cơ quan quản lý đề tài.

Bên cạnh các giải pháp trên, Sở KH&CN Kiên Giang đề xuất thêm 2 giải pháp sau:

- Ban Chỉ đạo thực hiện NTM của mỗi tỉnh cần có chương trình nghiên cứu, ứng dụng KH&CN chung và giao cho một đơn vị làm đầu mối. Mỗi sở, ngành phải có đề xuất nghiên cứu, ứng dụng KH&CN cụ thể trên mỗi xã NTM. Như vậy, các đề xuất của sở, ngành sẽ không trùng, lắp và có trách nhiệm triển khai thực hiện các đề xuất này.

- Sau khi các nghiên cứu, ứng dụng KH&CN do các sở, ngành thực nghiệm có hiệu quả trên xã NTM. Người dân trong xã NTM sẽ là người chủ động và trực tiếp ứng dụng, nhân rộng các kết quả này. Tuy nhiên, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ một phần kinh phí để người dân triển khai ứng dụng, nhân rộng trong toàn xã NTM của họ và các xã chưa phải NTM lân cận khác. Như vậy, hiệu quả nghiên cứu, ứng dụng KH&CN mới nhanh và cao.”.

Nguồn: TS. Nguyễn Xuân Niệm-PGĐ. Sở KH&CN KG

* Một số hình ảnh minh họa về hoạt động xây dựng NTM ở xã Định Hòa