Cây lúa thế giới: Hợp tác IRRI với Việt Nam

HỢP TÁC IRRI VỚI VIỆT NAM

Kỹ sư Hồ Đình Hải

Cập nhật ngày 5/10/2013

Một gốc của Viện nghiện cứu lúa Quốc tế IRRI

1-Giới thiệu về Viện Nghiên Cứu Lúa Quốc Tế IRRI

Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế IRRI (The International Rice Research Institute) là một Tổ chức quốc tế phi chính phủ. Trụ sở chính đặt tại Los Banos, Laguna , Philippines , và có văn phòng tại mười sáu quốc gia.

Viện IRRI là một trong 15 trung tâm nghiên cứu nông nghiệp trên thế giới thuộc thành viên sáng lập của Nhóm tư vấn nghiên cứu nông nghiệp quốc tế (CGIAR). Đây là trung tâm nghiên cứu nông nghiệp quốc tế phi lợi nhuận lớn nhất ở Châu Á.

IRRI được thành lập vào năm 1960 với sự hỗ trợ của Quỹ Ford , Quỹ Rockefeller và Chính phủ Philippines.

1-1-Mục tiêu của IRRI là

-Xóa đói giảm nghèo thông qua cải thiện và đa dạng hóa các hệ thống dựa trên sản xuất lúa gạo.

-Đảm bảo sản xuất lúa bền vững và ổn định, tác động tiêu cực đến môi trường ở mức tối thiểu, và có thể đối phó với biến đổi khí hậu.

-Cải thiện dinh dưỡng và sức khỏe của người nghèo tiêu dùng gạo và nông dân trồng lúa.

-Cung cấp truy cập thông tin công bằng và kiến thức về lúa gạo và giúp phát triển thế hệ tiếp theo của các nhà khoa học về lúa gạo.

-Cung cấp cho các nhà khoa học về lúa gạo và sản xuất với các thông tin di truyền và vật liệu cần thiết để phát triển các công nghệ cải tiến và nâng cao sản xuất lúa gạo.

+Mục tiêu chính của IRRI là nghiên cứu lai tạo các giống lúa và hệ thống canh tác nhằm làm cho nông dân trồng lúa tăng hiệu quả kinh tế và chất lượng hạt gạo cao và an toàn cho người tiêu dùng.

Mục tiêu của IRRI đóng góp vào hoàn thành Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc để xóa đói giảm nghèo và đảm bảo môi trường bền vững. Chúng cũng phù hợp với các mục tiêu của khoa học đối tác lúa toàn cầu giúp cung cấp nghiên cứu quốc tế phối hợp có hiệu quả và hiệu quả với các đối tác của IRRI.

+Khẩu hiệu của IRRI là: “Khoa học lúa gạo đối với một thế giới tốt hơn”.

2-Hợp tác giữa IRRI với Việt Nam

2-1-Lịch sử hợp tác

Ngay từ những năm đầu mới thành lập Viện nghiên cứu lúa quốc tế (IRRI) đã hợp tác chặt chẻ với Việt

Nam

để phát triển lúa gạo.

IRRI đã hợp tác với Việt Nam từ năm 1963, bắt đầu với việc phát hành giống lúa IR8 trong cả hai khu vực trồng lúa đồng bằng Bắc Bộ và Nam Bộ thông qua việc tiếp nhận các nhà khoa học Việt Nam đến học tập và nghiên cứu.

Kết quả cho thấy, trong giai đoạn trước năm 1975, các giống lúa có nguồn gốc IRRI đã giúp tăng năng suất lúa 9,8% ở miền Nam Việt Nam và lợi nhuận gia tăng 127 USD cho mỗi hecta.

Việc hợp tác giữa IRRI và Việt Nam đã phát huy trong tầm cao mới sau khi nước Việt Nam thống nhất (1976).

Trong năm 1978, một nhóm nghiên cứu của IRRI do Tổng giám đốc NC Brady đã đến thăm Việt Nam theo lời mời của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Võ Chí Công.

Tổng Giám đốc IRRI, ông Nyle Brady đã ký biên bản ghi nhớ chính thức đầu tiên với Việt Nam (1978). Một biên bản ghi nhớ thỏa thuận giữa Bộ nông nghiệp Việt

Nam

và IRRI đã đặt nền móng cho công việc cho những thập kỷ tếp theo.

Trong năm 1992, IRRI thành lập văn phòng đại diện tại thủ đô Hà Nội nhằm hỗ trợ hợp tác tốt hơn với Việt

Nam

IRRI cũng đã có vinh dự được đón nhiều lãnh đạo Việt Nam đến thăm, đó là Thủ tướng Phạm Văn Đồng (năm 1978), Chủ tịch nước Lê Đức Anh (năm 1995), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (năm 2010).

2-2-Những thành tựu đạt được

Đóng góp của IRRI vào những thành tựu sản xuất lúa gạo của Việt Nam đã được công nhận chính thực thông qua của báo cáo của Bộ nông nghiệp Việt Nam trong Hội nghị tổng kết bước đầu hợp tác giữa IRRI và Việt Nam vào năm 1994.

Hàng năm, IRRI cung cấp cho Việt

Nam

hàng ngàn dòng, giống lúa mới là nguồn vật liệu quý phục vụ nghiên cứu, lai tạo giống lúa.

Việt Nam và IRRI đã cộng tác chặt chẽ trong các lĩnh vực về cải tiến giống, bảo tồn đa dạng sinh học cây lúa, hệ thống canh tác bền vững và tăng cường nguồn nhân lực.

Phát triển nguồn nhân lực là một phần quan trọng trong hợp tác IRRI-Việt

Nam

. Tính đến năm 2011, IRRI đã tài trợ cho 232 nhà khoa học Việt

Nam

sang học tập, nghiên cứu và 477 người sang thực tập ngắn hạn. Nhiều cựu học viên Việt Nam của IRRI đã và đang giữ trọng trách trong các cơ quan của chính phủ, trường đại học, viện nghiên cứu của Việt

Nam

Cho đến hiện nay đã có hàng ngàn nghiên cứu sinh, thực tập sinh và cán bộ khoa học của Việt

Nam

đã được IRRI đào tạo hoặc tài trợ để đào tạo.

Thông qua hợp tác giũa IRRI và Việt Nam , nông dân Việt Nam hiện nay có thể để tối đa hóa tiềm năng của giống lúa năng suất cao được trồng ở Đồng bằng sông Hồng, Đồng bằng ven biển Miền Trung Đồng bằng Sông Cữu Long. Việt

Nam

đặt giá trị cao về sự hợp tác với IRRI. Từ khu vực ban đầu của sự hợp tác, Việt Nam và IRRI đang mở rộng quan hệ đối tác bao gồm sản xuất lúa gạo trong các hệ sinh thái vùng cao, các vấn đề môi trường và chất lượng hạt.

IRRI cũng tạo điều kiện cho các Viện Nghiên cứu của Việt Nam tiếp cận với những nghiên cứu mới của thế giới trong lĩnh vực lúa gạo; thực hiện một số dự án trong các lĩnh vực mũi nhọn như sản xuất giống, bảo vệ thực vật, dinh dưỡng cây lúa.

Vào năm 2010, Hội nghị lúa gạo Quốc tế lần thứ 3 do IRRI chủ trì đã được tổ chức tại Việt Nam. Tại hội nghị ngày kết quả sản xuất lúa gạo Việt

Nam

được ghi nhận:

Sản xuất lúa gạo Việt Nam năm 2010

-Tổng diện tích gieo trồng lúa (ha): 7.513.700

-Năng suất trung bình (tấn/ha): 5.32

-Tổng sản lượng thóc (tấn):39.988.900

-Gạo xuất khẩu (tấn): 6.886.000

Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, những giống lúa của IRRI hoặc có nguồn gốc từ IRRI đã được gieo cấy từ 60-70% diện tích lúa trên cả nước, góp phần vào việc nâng cao năng suất, sản lượng và chất lượng lúa gạo của Việt Nam trong thời gian qua.

2-3-Các giải thưởng của Chính phủ Việt Nam tặng cho các nhà khoa học IRRI

Các giải thưởng quan trọng khác của Chính Phủ Việt

Nam

tặng cho các nhà khoa học IRRI gồm có:

-Tiến sĩ Fernando Bernardo, Tiến sĩ Gurdev Khush , và Tiến sĩ Glenn Denning - "Vì sự nghiệp nông nghiệp và phát triển nông thôn" (11/1998).

-Tiến sĩ Donald Puckridge - "Vì sự nghiệp nông nghiệp và phát triển nông thôn".(11/1998).

-Achim Dobermann - "Vì sự nghiệp nông nghiệp và phát triển nông thôn" (10/ 1999).

-Tiến sĩ KL Heong, Monina Escalada, Nguyễn Hữu Huân và Võ Mai - để ghi nhận những công việc của họ chủ động giảm thuốc trừ sâu tại Việt Nam (06/11/ 2003).

-SS Virmani , cựu Phó giám đốc giống cây trồng, di truyền và Công nghệ sinh học nhận Huy chương vì Sự nghiệp Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cùng giáo sư Yuan Long ping, "cha đẻ của lúa lai ở Trung Quốc" và Trần văn Đạt, thư ký điều hành về Bảo vệ thực vật của Tổ chức FAO (tháng 5/2003.

-Ronald P. Cantrell , giám đốc IRRI (1998-2004) - để ghi nhận những đóng góp của ông cho sự phát triển nông nghiệp và nghiên cứu trong những năm qua (vào năm 2004).

-Chi nhánh IRRI Việt Nam - để ghi nhận quan hệ đối tác trong chương trình Ba Giảm, Ba tăng để cải thiện môi trường và sinh kế của hàng triệu nông dân trồng lúa ở Việt Nam (IRRI, Việt Nam) (vào tháng 3/2005).

-Roland Buresh - ghi nhận những nỗ lực hỗ trợ cho nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam (năm 2006).

-Florencia Palis - nhận giải thưởng về "Các khía cạnh xã hội và văn hóa của quản lý dịch hại động vật gặm nhấm", nhân Hội nghị quốc tế lần thứ 3 về “ Sinh học và quản lý động vật gặm nhấm Việt Nam (vào tháng 8/2006).

-Grant Singleton , Abdelbagi Ismail, Darshan Brar , Robert Zeigler , Il-Ryong Choi, và TP Tường - để ghi nhận những đóng góp của họ đđến nghiên cứu lúa gạo ở Việt Nam (vào tháng 9/2007).

-Ren Wang , Phó Tổng Giám đốc nghiên cứu của IRRI (2000-2007): thành tích về việc giám sát và đấu tranh cho sự phát triển của các kế hoạch liên quan và chiến lược chuyển mối quan hệ Việt Nam - IRRI vào một kỷ nguyên mới của nghiên cứu lúa gạo và cung cấp công nghệ, trong số những người khác, (vào tháng 5/ 2007).

-Viện lúa Quốc tế IRRI - Trong Hội nghị lúa gạo Quốc tế lần thứ 3 (2010) do IRRI chủ trì đã được tổ chức tại Hà Nội -Việt

Nam

. Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đã trao tặng IRRI Huân chương Hữu Nghị, một trong những phần thưởng cao quý nhất của Việt

Nam

giành cho tổ chức quốc tế. Ngoài ra, nhiều nhà khoa học của IRRI được trao tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp phát triển khoa học và công nghệ” và Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam.”

2-4-Định hướng hợp tác giữa IRRI và Việt Nam trong tương lai

Nhân dịp ông Robert S.Zeigler, Tổng Giám đốc Viện Nghiên cứu Lúa quốc tế (IRRI) viếng thăm Việt Nam vào ngày 25/2/2013. Trong buổi tiếp tại Phủ Thủ Tướng, Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng đã hoan nghênh ông Robert S. Zeigler sang thăm và làm việc tại Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá cao sự hợp tác, giúp đỡ và hỗ trợ hiệu quả của IRRI với Việt Nam thời gian qua; hiện có tới 80% giống lúa có năng suất cao và quả ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long nhờ có sự hợp tác, hỗ trợ của IRRI.

Bên cạnh đó, IRRI cũng hợp tác, hỗ trợ hiệu quả với Việt Nam về mặt kỹ thuật canh tác để nâng cao năng suất, sản lượng của ngành trồng lúa gạo cũng như trong đào tạo các chuyên gia nông nghiệp về trồng lúa gạo.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Việt Nam mong muốn tiếp tục hợp tác tốt đẹp và hiệu quả hơn nữa với IRRI thời gian tới, đặc biệt mong muốn IRRI hợp tác với Việt Nam trong nghiên cứu tìm ra các giống lúa, các quy trình canh tác đáp ứng được các yêu cầu do tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng; chia sẻ, chuyển giao các kinh nghiệm hay của các nước trên thế giới trong ngành trồng lúa gạo; tạo điều kiện để các chuyên gia nông nghiệp của Việt Nam làm việc tại IRRI cũng như tăng cường hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực đào tạo chuyên gia về trồng lúa gạo”.

Ông Robert S. Zeigler bày tỏ vui mừng trước những kết quả mà Việt Nam đã đạt được trong xây dựng và phát triển ngành nông nghiệp và cho rằng, Việt Nam đã hết sức coi trọng vai trò then chốt của ngành nông nghiệp nói chung và ngành sản xuất lúa gạo nói riêng, những quyết sách mà Việt Nam đưa ra cho phát triển ngành nông nghiệp có tầm chiến lược và có tính khả thi cao.

Ông Robert S. Zeigler khẳng định: IRRI sẽ hợp tác chặt chẽ với Việt Nam trong phát triển ngành trồng lúa gạo, nhất là hợp tác trong ứng phó với những rủi ro do biến đổi khí hậu tác động tới ngành nông nghiệp; đào tạo chuyên gia nông nghiệp; ứng dụng các kết quả nghiên cứu về lúa gạo vào thực tiễn.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tiếp ông Robert S.Zeigler,

Tổng Giám đốc Viện Nghiên cứu Lúa quốc tế (IRRI).

(Ảnh: Đức Tám/TTXVN)

Vào ngày 7/5/2013, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát và Tổng Giám đốc Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI) Robert S.Zeigler đã ký Biên bản ghi nhớ Hợp tác khoa học kỹ thuật để phát triển ngành lúa gạo Việt Nam.

Phát biểu tại lễ ký kết, Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh việc hợp tác giữa Việt Nam và IRRI sẽ đánh dấu bước phát triển mới giữa hai bên trong lĩnh vực lúa gạo.

Đây là lĩnh vực được Việt Nam hết sức coi trọng phát triển, nhưng để tiếp tục phát huy thế mạnh này cần phải giải quyết những thách thức to lớn.

Đó là phải nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng trong ngành lúa gạo, đem lại thu nhập cao hơn cho người trồng lúa trong điều kiện diện tích ngày càng bị thu hẹp.

Mặt khác, Việt Nam phải chuẩn bị thích ứng với biến đổi khí hậu được dự báo sẽ ảnh hưởng lớn tới các vùng trồng lúa trọng điểm, trước hết là vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Tổng Giám đốc IRRI Robert S.Zeigler bày tỏ tự hào về những đóng góp của IRRI đối với những thành công trong sản xuất lúa gạo của Việt Nam, đồng thời đánh giá kinh nghiệm của Việt Nam là tấm gương cho nhiều quốc gia khác học tập trong phát triển nông nghiệp.

Thời gian tới, IRRI và Việt Nam sẽ liên kết chặt chẽ, cùng nghiên cứu về biến đổi khí hậu cho toàn khu vực Đông Nam Á.